رزین اپوکسی از خانوادۀ رزین‌های دوجزئی است که شامل «پایۀ رزینی» و «هاردنر» می‌باشد. این دو جزء باید به نسبت مشخص، بنا بر فرمولاسیون و کاربرد آن، با یکدیگر مخلوط شوند و سپس روی سطح یا قالب دلخواه استفاده شود. نمی‌خواهم وارد مباحث شیمی شوم. همین‌قدر که بتوانید دو جزء را از یکدیگر تشخیص دهید و اصول اولیۀ کار را یاد بگیرید، کفایت می‌کند.
همچنین از رزین در تولید انواع قطعات الکتریکی به دلیل عایق بودن و در صنعت هوافضا و هواپیماسازی و خودروسازی برای اتصالات داخلی و خارجی نیز استفاده میشود. اما با این وجود بیشترین کاربرد رزین اپوکسی را می‌توان در ساخت کامپوزیت‌های FRP مشاهده نمود.
از دیگر زمینه‌های استفاده ازاین ماده، می‌توان به کار بردن این محصول به عنوان روکش در کف سالن‌ها، کارخانه‌ها و سایر سطوح جهت افزایش مقاومت بتن در برابر عوامل خوردگی و مواد شیمیایی اشاره نمود.
روکش اپوکسی با ضخامت 4 میلی‌متر مقاومت فشاری بتن را حدود kg/cm21100 افزایش می‌دهد.این ماده با غلظت کم و قدرت نفوذ بالای خود دارای مقاومت اولیه و نهایی بالایی است
| رزین های اپوکسی | |
| رزین های اپوکسی مایع | رنگهای بدون حلال و کفپوش های صنعتی |
| رزین های اپوکسی جامد | رنگهای صنعتی و محافظتی |
| رزین های اپوکسی پودری | صنعت رنگهای پودری |
رزین اپوکسی چیست ؟
پایۀ رزینی یا جزء A، اساس کار ماست که به سخت‌کنندۀ جزء B (هاردنر اپوکسی) نیاز دارد. پایۀ رزینی انواع مختلف دارد که عمدۀ نمونه‌های موجود در بازار و مناسب کار ما، از نوع «بیسفنول آ» است.
انواع هاردنرهای پرکاربرد برای اپوکسی
پرکاربردترین سخت کننده های اپوکسی به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
- هاردنرهای پلی آمین
- هاردنرهای پلی آمید
کاربرد هاردنر پلی آمین و رزین اپوکسی چیست ؟
در کارهای دکوراتیو معمولاً از نوع خاصی از هاردنرها استفاده می‌کنند که به آن «پلی آمین» می‌گویند. هاردنرهای پلی آمین معمولاً بی‌رنگ‌اند و قابلیت اعمال در حجم را دارند. هاردنر پلی آمین رقیق است و قابلیت اضافه کردن حلال را ندارد (حلال‌پذیر نیست).
همان طور که گفتم این دو جزء باید به نسبت مشخص، طبق دستور کارخانۀ تولیدکننده، با یکدیگر مخلوط و داخل ظرف یا قالب دلخواه ریخته شود تا بعد از گذشت مدت‌زمان مشخص به نهایت سختی برسد و شکل قالب را به خود بگیرد.
کاربرد هاردنر پلی آمید و رزین اپوکسی چیست ؟
نوع دیگری از هاردنر با نام «پلی آمید» هم تولید میشود که قابلیت ترکیب رااین رزین را دارد. هاردنر پلی آمید رنگ نارنجی مایل به قرمز دارد و غلطت بالایی دارد. همچنین پلی آمید حلال‌پذیر است یعنی میتوانید حلال‌های خاصی را به هاردنر پلی آمید اضافه کنید تا رقیق شود. البته دقت کنید این نوع هاردنر برای ساخت میز رزینی، جواهرات رزینی و قطعات تزیینی رزینی به هیچ عنوان مناسب نخواهد بود و عمدتاً برای کفپوش اپوکسی استفاده میشوند.
چرا پلی آمید مناسب ساخت زیورآلات و میز رزینی نیست؟
همانطور که اشاره شد پلی آمید بنا به فرمولاسیون آن از غلظت بسیار بیشتری نسبت به پلی آمین برخوردار است و باید به آن حلال اضافه شود تا قابل اعمال باشد. این حلال اضافه شده در سیستم خواهد ماند و میتواند باعث ترد و شکننده شدن رزین در حجم زیاد شود. از طرف دیگر رنگ تیره پلی آمید باعث میشود در کارهای دکوراتیو قابل استفاده نباشد و فقط در کفپوش اپوکسی آنهم لایه نازک جهت آستری (پرایمر کفپوش) استفاده میشود
رزین اپوکسی چوب چیست ؟
زمینۀ جدید کار با این رزین، ساخت میز و اجسام دکوراتیو با تلفیق رزین اپوکسی و چوب است که کاربرد‌های زیر را دارد:
- مقاومت‌دهی به چوب و بستن منافذ آن؛
- ساخت انواع مختلف میز ترکیبی؛
- ساخت تایل‌های دکوراتیو؛
- ساخت گردنبند رزینی و دستبند با کمک این رزین؛
- جلادهی و نمایش زیبایی چوب با کمک این رزین ؛
خواص این رزین:
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی
- مقاومت بالا در برابر آب و رطوبت
- مقاوم در برابر جذب تنش‌های مکانیکی و حرارتی
- مقاومت بالا در برابر سایش و ضربه
- چسبندگی بسیار خوب به مواد و سازگاری با انواع الیاف و سیستم FRP
- قابلیت پر کنندگی بالا
- وزن سبک و حجم کم
- عمر مفید و سرعت تعمیر بالا
معایب رزین اپوکسی:
- قیمت آن گران‌تر از دیگر انواع رزین است.
- عمل‌آوری رزین اپوکسی زمان بر است زیرا زمان پخت این رزین و عمل پلیمریزاسیون زیاد است.
- این رزین شکل‌پذیر نیست و حساس به ترک‌خوردگی می‌باشد.
- در دمای زیر 5 درجه سانتی‌گراد کارایی ندارد.
خواص محصولات پخت شده اپوکسی بستگی دارد به:
۱) نوع اپوکسی
۲) نوع و مقدار هاردنر
۳) میزان شبکه‌ای شدن
۴) طبیعت و حجم مواد افزودنی
علت خشک نشدن مخلوط اپوکسی و هاردنر
به هنگام کار با این رزین ممکن است با مشکلات زیر روبه رو شویم:
- خشک نشدن
- چسبناک شدن و نرم شدن
مواردی که باید رعایت کنیم تا به این مشکلات بر نخوریم عبارتند از:
- رعایت نسبت اختلاط صحیح:
خشک نشدن رزین میتواند به دلیل کم بودن هاردنر در سیستم باشد.
- وجود آب یا رطوبت در سیستم:
ظرف اختلاط رزین ا پوکسی کاملاً خشک نبوده و یا اینکه سطح کار و یا هوا رطوبت داشته باشد
- اپوکسی و هاردنر به خوبی مخلوط نشده باشد
- کنترل دما
دمای هوا نباید کمتر از 10 درجه و دمای سطح نباید از 5 درجه سانتی‌گراد کمتر باشد چون واکنش اپوکسی و هاردنر در دمای پایین متوقف میشود و رزین خشک نخواهد شد؛گرم بودن بیش‌ازحد هوا هم میتواند در خشک شدن رزین اپوکسی اختلال ایجاد کند، حداکثر دمای هوا برای اعمال میتواند 50 درجه سانتی‌گراد باشد.
- آلودگی سطح
آلوده بودن سطح کار مانند وجود چربی و گردوغبار هست که در خشک شدن رزین اپوکسی اختلال ایجاد می‌کند